Κανόνες
Ας κάνουμε μια ανάλυση των βασικών κανόνων:
Σκακιέρα: Το σκάκι παίζεται σε ένα τετράγωνο σκακιέρα με 64 τετραγωνάκια, χρωματισμένα εναλλάξ σε λευκό και μαύρο.
Τα πιόνια: Κάθε παίκτης έχει 8 πιόνια που τοποθετούνται στην πρώτη τάξη του σκακιέρα. Τα πιόνια μπορούν να κινηθούν μπροστά μια θέση, αλλά μπορούν να προχωρήσουν δύο θέσεις στην αρχική τους κίνηση. Μπορούν επίσης να τραβήξουν διαγώνια ένα τετράγωνο για να πιάσουν ή να προωθήσουν άλλα κομμάτια.
Τα άλλα κομμάτια: Κάθε παίκτης έχει ακόμα 8 κομμάτια που ονομάζονται πύργοι, ίπποι, αξιωματικοί, βασίλισσα και βασιλιάς. Κάθε κομμάτι έχει διαφορετικές κινήσεις και ικανότητες. Για παράδειγμα, ο πύργος μπορεί να κινηθεί μόνο οριζόντια ή κάθετα σε οποιαδήποτε απευθείας γραμμή.
Λευκά και μαύρα: Οι δύο παίκτες στο σκάκι ονομάζονται "λευκοί" και "μαύροι". Ο λευκός παίκτης παίζει πρώτος (επιλογή γίνεται με κλήρωση coinflip).
Ο σκοπός του παιχνιδιού: Ο σκοπός του παιχνιδιού είναι να προκληθεί "ματ" του βασιλιά του αντιπάλου, δηλαδή η απόλυτη αποκλειστική απειλή προς το βασιλιά που δεν μπορεί να αντιδράσει. Όταν ο βασιλιάς είναι σε θέση ματ, το παιχνίδι τελειώνει και ο παίκτης που το προκάλεσε νικά.
Ορολογία
Στο σκάκι, υπάρχουν μερικές ειδικές ορολογίες που περιγράφουν συγκεκριμένες καταστάσεις ή κινήσεις που μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ανάμεσα σε αυτές τις ορολογίες συγκαταλέγονται:
Προώθηση (Promotion): Όταν ένα πιόνι φτάσει στην τελευταία σειρά του ταμπλό (την αντίθετη από την αφετηρία του), ο παίκτης που τον κινεί μπορεί να τον προωθήσει σε άλλο κομμάτι της επιλογής του (συνήθως πύργο, ίππο, αξιωματικό ή πιονί).
Ισοπαλία (Draw): Μπορούν να συμβούν διάφορες καταστάσεις που οδηγούν στην ισοπαλία του παιχνιδιού, όπως η συμφωνία μεταξύ των δύο παικτών, η πατ (stalemate) που αναφέρθηκε προηγουμένως, η τριπλή επανάληψη της θέσης και η αδράνεια (50 κινήσεις χωρίς μετακίνηση πιονιού ή ματ).
Αρχική θέση (Starting Position): Η αρχική διάταξη των πιονιών και των κομματιών στο ταμπλό στην αρχή του παιχνιδιού.
Κίνηση (Move): Η μετακίνηση ενός πιονιού ή κομματιού σε μια συγκεκριμένη θέση στο ταμπλό.
Σαλταδόρος (Knight): Ένα κομμάτι που κινείται σε σχήμα "L" και μπορεί να περάσει πάνω από άλλα κομμάτια.
Σαμπράντο (Sacrifice): Μια κίνηση που περιλαμβάνει το θυσιασμό ενός κομματιού για να αποκτήσει πλεονέκτημα ο παίκτης.
Κλείσιμο (Closed Game): Ένας τύπος παιχνιδιού σκακιού όπου τα πιόνια είναι πυκνά συσσωρευμένα και δυσκολεύει η κίνηση των κομματιών.
Ανοιχτό παιχνίδι (Open Game): Ένας τύπος παιχνιδιού σκακιού όπου τα πιόνια είναι λιγότερα και οι κινήσεις των κομματιών είναι πιο ελεύθερες.
Ρουά (Check): Όταν ο βασιλιάς μιας πλευράς (λευκών ή μαύρων) βρίσκεται σε απειλή να πέσει θύμα ματ, λέγεται πως βρίσκεται σε "ρουά" (check). Είναι υποχρέωση του παίκτη που βρίσκεται σε ρουά να απομακρυνθεί από την απειλή είτε με κίνηση του βασιλιά είτε με κίνηση ενός άλλου κομματιού.
Ματ (Checkmate): Όταν ο βασιλιάς μιας πλευράς βρίσκεται σε ρουά και δεν υπάρχει καμία νόμιμη κίνηση που να τον βγάλει από αυτή τη θέση, τότε λέμε πως βρίσκεται σε ματ. Το παιχνίδι λήγει και ο παίκτης που προκάλεσε το ματ κερδίζει.
Πατ (Stalemate): Όταν ο βασιλιάς μιας πλευράς δεν βρίσκεται σε ρουά, αλλά δεν έχει καμία νόμιμη κίνηση να πραγματοποιήσει, λέγεται πως βρίσκεται σε πατ (stalemate). Αν συμβεί πατ, το παιχνίδι λήγει άδοξα, και κανένας από τους παίκτες δεν κερδίζει.
Εν προοδευτική (En Passant): Είναι μια ειδική κίνηση για τα πιόνια. Σε συγκεκριμένες συνθήκες, ένα πιόνι που βρίσκεται στην αφετηρία του και μετακινείται κατά δύο θέσεις μπορεί να παρακαμφθεί από ένα πιόνι του αντιπάλου που βρίσκεται δίπλα του στην προοπτική του να μετακινηθεί κατά ένα βήμα.
Ροκέ (Castling): Είναι μια ειδική κίνηση που επιτρέπει στον βασιλιά και έναν από τους πύργους να κινηθούν ταυτόχρονα. Το ροκέ μπορεί να είναι είτε μικρή (μετακίνηση δύο θέσεων προς τα δεξιά ή αριστερά) είτε μεγάλη (μετακίνηση τριών θέσεων προς τα δεξιά ή αριστερά).
Αυτοί είναι οι βασικοί κανόνες του σκακιού που μπορούν να κατανοηθούν από μαθητές δημοτικού. Είναι σημαντικό να μάθουν και να εφαρμόσουν αυτούς τους κανόνες για να απολαύσουν και να επιτύχουν στο παιχνίδι του σκακιού.
Τι κάνει το κάθε κομμάτι;
Στο σκάκι, κάθε κομμάτι έχει τη δική του κίνηση και ρόλο στο παιχνίδι. Ας εξηγήσουμε τι κάνει το κάθε ένα από αυτά λεπτομερώς:
Πιόνι (x8): Το πιόνι μπορεί να κινείται μόνο προς τα εμπρός, εκτός αν “παίρνει” κάποιο άλλο κομμάτι. Μπορεί να κινηθεί από το αρχικό του τετράγωνο ένα ή δύο κενά τετράγωνα κατά μήκος της κάθετης όπου έχει τοποθετηθεί και στις επόμενες κινήσεις προχωρεί ένα κενό τετράγωνο κατά μήκος της κάθετης. Στο πάρσιμο, προχωρεί ένα τετράγωνο κατά μιας από τις διαγώνιες του τετραγώνου όπου βρίσκεται.
Πιόνι που απειλεί ένα τετράγωνο που διασχίζεται από πιόνι του αντιπάλου, όταν, ξεκινώντας από το αρχικό του τετράγωνο, προχώρησε μονομιάς δυο τετράγωνα, μπορεί να πάρει το αντίπαλο αυτό πιόνι, σαν να είχε προχωρήσει μόνο κατά ένα τετράγωνο. Το πάρσιμο αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την κίνηση αμέσως μετά από τέτοια προώθηση και ονομάζεται “αν πασάν”
Φτάνοντας στη τελευταία οριζόντια, ένα πιόνι ανταλλάσσεται αμέσως, με την ίδια κίνηση, με Βασίλισσα ή Πύργο ή Αξιωματικό ή Ίππο του ιδίου χρώματος με το πιόνι κατ’ εκλογή του παίκτη και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα άλλα κομμάτια που βρίσκονται ακόμα πάνω στη σκακιέρα. Η ανταλλαγή αυτή του πιονιού με ένα κομμάτι ονομάζεται “προαγωγή”. Συνήθως οι παίκτες προάγουν ένα πιόνι σε Βασίλισσα, μια και η Βασίλισσα είναι πολύ δυνατό κομμάτι.
Παράδειγμα κίνησης
Ίππος (x2): Ο ίππος έχει μία ξεχωριστή κίνηση. Μπορεί να κινηθεί μία θέση μπροστά και δύο θέσεις πλάγια, ή δύο θέσεις μπροστά και μία θέση πλάγια. Η κίνηση του ίππου δημιουργεί ένα σχήμα "Γ". Είναι το μόνο κομμάτι που μπορεί να πηδήξει πάνω από άλλα κομμάτια.
Παράδειγμα κίνησης
Πύργος (x2): Ο πύργος μπορεί να κινηθεί μπροστά, πίσω, αριστερά ή δεξιά όσες θέσεις θέλει, όμως μόνο σε μία κατεύθυνση ανά κίνηση. Είναι ένα ισχυρό κομμάτι κατά τη διάρκεια της μεσαίας και τελικής φάσης του παιχνιδιού.
Παράδειγμα κίνησης
Αξιωματικός (x2): Ο αξιωματικός μπορεί να κινηθεί διαγώνια όσες θέσεις θέλει. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να κινηθεί μπροστά, πίσω, αριστερά ή δεξιά σε οποιαδήποτε γωνία. Είναι ένα πολύ ευέλικτο κομμάτι.
Παράδειγμα κίνησης
Βασίλισσα (x1): Η βασίλισσα είναι το πιο ισχυρό κομμάτι στο σκάκι. Μπορεί να κινηθεί μπροστά, πίσω, αριστερά, δεξιά ή διαγώνια όσες θέσεις θέλει. Είναι ένα πολύ πολυδιάστατο κομμάτι και έχει τη δυνατότητα να καλύψει μεγάλο μέρος της σκακιέρας.
Παράδειγμα κίνησης
Βασιλιάς (x1): Ο βασιλιάς είναι το πιο σημαντικό κομμάτι στο παιχνίδι. Πρέπει να προστατεύεται και να μην πιαστεί από τον αντίπαλο. Ο βασιλιάς μπορεί να κινηθεί μία θέση μπροστά, πίσω, αριστερά, δεξιά ή διαγώνια. Πρέπει να προσέχεις την ασφάλεια του βασιλιά σου καθ' όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού.
Παράδειγμα κίνησης
Ειδικές κινήσεις: Υπάρχουν κάποιες ειδικές κινήσεις στο σκάκι.
Ροκέ (castling): η "μεταφορά" είναι μια κίνηση όπου ο βασιλιάς και ο πύργος μπορούν να αλληλοεναλλάσσουν τις θέσεις τους μια φορά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.
Ένα πιόνι μπορεί να κάνει την παρακάτω κίνηση όταν βρεθεί στο ίδιο ύψος με ένα αντίπαλο πιόνι.
Όταν ένα πιόνι φτάσει στο τέρμα της σκακιέρας μπορεί να αλλάξει και να γίνει ότι θέλει.
Αδιέξοδο (stalemate): Αυτός ο κανόνας ονομάζεται «αδιέξοδο» και είναι πολύ παλιός. Όταν συμβαίνει το stalemate, το παιχνίδι είναι ισοπαλία. Κανείς δεν κερδίζει και κανείς δεν χάνει.
Ο κανόνας είναι ο εξής: Εάν ο Βασιλιάς σας δεν δέχεται επίθεση, αλλά εξακολουθείτε να μην μπορείτε να μετακινήσετε κανένα από τα κομμάτια σας, τότε φωνάζετε "αδιέξοδο!" και το παιχνίδι τελείωσε. Κανένας παίκτης δεν κερδίζει -- είναι ισοπαλία!
Αυτές είναι οι βασικές κινήσεις και ιδιαιτερότητες των κομματιών στο σκάκι. Κάθε κίνηση έχει τη σημασία της και επηρεάζει τη στρατηγική και το αποτέλεσμα του παιχνιδιού.
Περισσότερες πληροφορίες για τους κανόνες κάνε κλικ στους παρακάτω συνδέσμους:
.png "English"){kind=small}
